Eén seconde langer slapen door schrikkelseconde

Datum: 29 juni 2012

In de nacht van zondag 1 juli 2012 wordt er om 1:59:59 uur een seconde aan de wereldtijd toegevoegd. Net zoals er om de vier jaar een extra dag aan februari wordt geplakt om de jaarlengte op de klok weer te laten samenvallen met precies één omwenteling rond de zon, zo is er om de zoveel tijd een schrikkelseconde nodig om de daglengte op onze klokken te laten samenvallen met één omwenteling van de aarde om zijn as.

De tijd waarin de aarde om zijn as draait, schommelt nogal. Volgens onze atoomklokken gaat het om precies 86400 seconden. Iets wat de op cesiumatomen gebaseerde klokken heel nauwkeurig kunnen bijhouden. Maar in werkelijkheid duurt een omwenteling van de aarde vaak twee milliseconden langer, of soms juist korter. In de loop van weken en maanden wordt het bij elkaar opgetelde verschil steeds groter. Als de afwijking meer dan 0,9 seconden bedraagt, kondigt de International Earth Rotation and Reference System Service (IERS) een schrikkelseconde aan.

Computerproblemen

Gemiddeld wordt er elke anderhalve jaar een schrikkelseconde toegevoegd aan de wereldklok. De vorige keer dat dit gebeurde was op 31 december 2008. Er is echter steeds meer protest, vooral uit Amerikaanse hoek, tegen de schrikkelseconde. Sommigen vinden dat deze maar beter afgeschaft kan worden. Hun argument is vaak dat het computers in de war kan brengen, vooral omdat de schrikkelseconde niet van te voren in software is in te bouwen. Ze worden op onvoorspelbare data afgeroepen, en moeten dus met de hand worden toegevoegd. Grote communicatiesystemen zoals die voor het vliegverkeer en de financiële markten kunnen daardoor in de soep lopen, zeggen ze. Maar andere landen, waaronder Groot-Brittanië en Duitsland, vinden dat onzin. Met de millenniumwisseling werd er ook gewaarschuwd voor grote problemen, maar gebeurde er niets, zo stellen ze. In januari 2012 werd er een conferentie gehouden over dit vraagstuk, waarbij 150 landen vertegenwoordigd waren. Behalve de VS en een paar andere grote landen wisten veel partijen eigenlijk nog niet of ze voorstander of tegenstander zijn. Voorlopig is daarom besloten de schrikkelseconde te handhaven, en het later opnieuw te bekijken.

Poolijs

Aangezien het om afwijkingen van slechts milliseconden gaat, zou de mens het in biologische zin pas na duizenden jaren merken. Het is wel opvallend dat gemeten is dat de aarde steeds langzamer rond haar as draait. In 15 jaar is de aarde één milliseconde langzamer gaan draaien. Dat is een trend die zich zeker doorzet. Dit wordt veroorzaakt door de invloed van de gravitatiekracht van de maan, en mogelijk ook door smeltend poolijs dat naar de evenaar stroomt. Maar rampzalig is het allemaal niet.

In 2015 zal er opnieuw beraadslaagd worden of de schrikkelseconde moet blijven, of moet worden afgeschaft. In elk geval mag u op zondag 1 juli één seconde langer in bed blijven.

© Pagemark